Ibilbideak

Bilarko udal-mugarteak ipar-hego orientazioa du, Kantabria-Toloño mendilerroko behealdetik Ebro ibairaino. Norabide berari jarraitzen dioten bi errekastok zeharkatzen dute. Errekasto horiek, neurri handi batean, mahastiek eta zerealek okupatutako paisaiaren aniztasuna areagotzen duten sakanak sortzen dituzte. Olibadiek presentzia txikiagoa dute, baina beste garai batzuetan labore hori hedatuago zegoela ikus dezakegu. Baratzeetako betiko eremuak murrizten ari direnean,  sakanen inguruan oraindik badira erabilera tradizional hori mantentzen duten lurzati batzuk, nekazal-mosaikoa eta nekazal-kultura aniztasuna aberastuz.

Kantabria-Toloño mendilerroarekiko gertutasunak, Bilar herria berezi egiten du mendia gustuko dutenentzat. Udalerrian, ingurune eta inguruko udalerrien arteko lotura ardatzak diren -eta izan diren- betiko bideen sare zabal bat dago. Horietan ere, tokiko nekazaritza- eta aisialdi- jarduerek bat egiten dute.

Bilarko Udalak ondare natural eta kultural aberatsa ezagutzera gonbidatzen zaitu hainbat ibilbideren bidez, horietako 3 berriki Mendi Federazioaren markekin seinaleztatuak (zuri-horia Ibilbide Txikirako eta zuri-berdea Tokiko Bidezidorrerako).

Arabako Errioxako historiaurreko elementu nabarmenetako bi ezagutzeko landa-bideetatik doan ibilbide txikia: Sorginaren Txabola trikuharria eta Los Husos harpea. Lehena Sailkatutako Kultur Ondasun izendatutako monumentu megalitikoa da, eta bigarrena, berriz, Neolitotik giza kokalekuen aztarnak aurkitu diren aztarnategi bat. Gainera, Euskal Autonomia Erkidegoan Neolito garaiko lehen saroia aurkitu zen bertan.

Ibilbidea paisaia aldakor batetik igarotzen da: kota baxuenetako mahastiak, zereal-zelaiak eta hariztiak,  Kantabria-Toloño mendilerroko horma harritsuen behealdeak gunerik garaienetan.

Distantzia: 13,30 km

Desnibela: 457 m

Iraupena: 3 ordu eta 30 minutu

Ibilbide hau 91. SL-Arekin luza daiteke, Bilarrera iritsi baino pixka bat lehenago El Encinalerako desbideratzea hartuz.

Ibilbidea esteka honetan ikus daiteke.

Zoru-mota: bidezidorra, landa-bide asfaltatua, lurrezko landa-bidea eta partzela-pistak.

Ibilbide hau Bilarko paisaia eta Arabako Errioxako mikroerliebeak eskaintzen dutenaren lagin txikia da.

Ibilbidearen hasierak El Encinal trikuharri megalitikora garamatza, eta, ondoren, mahasti artean jarraituko dugu garai batean albo bietan artadiak zituen El Pison sakanera iritsi arte,. Terrazan kokatutako baratzeak, olibadiak eta mahasti soroak izango dira bisitariaren gozagarri, Kantabria-Toloño mendilerroaren panoramika ikusgarria ahaztu gabe. Herrira itzuli aurretik, Bilar inguratu zuten antzinako herrixketako baten hondakinak ikus daitezke, gaur egun desagertuta dagoen nekropoli batekin. Errepidea zeharkatu gabe, lehenengo aldapa behera eta ondoren igoaz herriraino helduko gara.

Kilometro: 9,5 km

Desnibela: 172 m

Iraupena: 2 ordu eta 10 minutu

Ibilbidea esteka honetan ikus daiteke.

Lur-mota: landa-bide asfaltatua eta lurrezko landa-bidea.

Ibilaldi xume honek Bilar herriaren eta Sorginaren Txabolako trikuharriaren arteko harremana ezagutzeko aukera emango dizu. Monumentura iritsi arte, zenbakitutako egurrezko 6 zutoin ditu. Zenbaki bakoitza deskarga daitekeen azalpen-testu labur bati dagokio. Sorginaren Txabola Euskal Herriko trikuharri garrantzitsuenetako bat da, ikerketa zientifikoen ondoren balioan jarria, baina kondairaz, misterioz... eta jaiaz inguratua. Ezagutzera animatzen zara?

Herrira buelta Cantabria-Toloño mendilerroaren panoramika ikaragarria bide bat egiten da, ondoren El Cubillo parajean amaitzen den bidetik jaisten da, non duela mende bat landatutako moredak dauden.

 

Gora egitea besterik ez zaigu geratzen, eta herrira sartzean San Pedroko haitzuloetako dolarea aurkituko dugu.

 

Distantzia: 3 km

Desnibela: 88 m

Iraupena: 45 minutu

Ibilbidea esteka honetan ikus daiteke.

Zoru-mota: bidea eta landa-bide asfaltatua.

English version of downloadable brochure

 

Ibilbide hau Arabako Errioxako paisaia ederra erakusteko asmoz sortu zen: Kantabria-Toloño mendilerro itzeletik Ebro ibai handiraino, ibaiertzeko landaredia, zereal-soroak, baso autoktonoak, olibadiak, mahastiak edo fruta-arbolak dituzten haranak markatzen dituzten errekak eta uholdeak herrigune ederrekin konbinatzen dira. Eszenatoki horretan, era berean, arkitektura tradizionalaren eta ondare historiko arkitektonikoaren (trikuharriak, txabola-gordelekuak, zubiak, iturriak, garbitokiak, kortak, teilategiak, ureztatze-ontziak, bide historikoak, erroilu-pikotak, errotak) erakusgarri ugari daude, azken batean, gizakiaren eta ingurumenaren arteko harreman zabal eta aberatsa islatzen dutenak.

Lortutako informazioa rutasverdes.araba.eus.

Powered by Wikiloc

Zalantzarik gabe, Bilarko herritarren artean ibilbiderik ezagunena da. Izan ere, hemen bidean lasai paseatzen duten billarejo- eta billareja-taldeak eta bikoteak aurkituko ditugu. Aldaera txiki bat gehitu dugu, are interesgarriagoa izan dadin.

Herriko plazatik irten, eta iparralderantz joko dugu, Kantabria-Toloño mendilerrorantz. Han, bertako gailurrik karismatikoenetako asko ezagutuko ditugu. Hala nola: La Rasa, Peña Castillo, Peña León, San Tirso, Peña alta, Castillo La Población (León Dormido), Joar

Laboreen arteko trantsizioko pasealekua da, nahiz eta zerealez landatutako lursailek gero eta lur gehiago uzten dioten mahastiaren laborantzari. Pasealeku horren barruan, desbideratze bat dago, San Bizente haitzuloetako dolarearen kokapena adierazten duena, eta hari bisita egitea gomendatzen dugu. Paseo on bati bazkari ederra dagokio, Unevako merenderoan gozatu ahal izango duzuena. Hemen itzala aurkituko duzue udan, ur freskoa eta hainbat mahai bankuekin. Pasealekuak pista asfaltatutik jarraitzen du, herria zeharkatzen duten amildegietako batetik kilometro eta erdian jaitsiko dena. Herrira San Pedro kaletik iritsiko gara, baseliza eta nekropolia izan ziren Bilarko auzorik zaharrenetik.

Powered by Wikiloc